Siz Hiç Kızılhisar Bardağından Su İçtiniz Mi?

Denizli’de doğup büyüyenler bilir. Meşhur bir söz vardır. Büyükler küçükler için söyler. Hem dalga geçmek hem de durumu öğrenmek için kullanılır. Söylem tarzı da “ne dizildigiz len Gızılisar Bardaa gibi” şeklindedir. Bu soru çok şey ifade eder. Cevap hiç gecikmeden gelir. Çocuklar yaramazlık yaptıysa veya yapmak üzereyse “hiiiç” şeklinde gayet normal bir durum varsa konu kısaca aktarılır. Bu söz tüm Türkiye’de ünlenmiştir. Kızılhisar’ı hatta Kızılhisar Bardağını bile ömründe hiç göremeyenler bu sözü bilir ve kimi zaman ya kullanır ya da duyar. İşte toprak kokan ve içerisine sıvı bir şey konduğunda uzun süre o sıvıyı buz gibi tutan meşhur Nam-ı değer Kızılhisar Bardağını ve özelliğini şimdi okuyacaksınız.

BİR DÖNEM HER EVDE BULUNURDU…

Bir dönem evlerin vazgeçilmezleri arasında yer alan topraktan eşyaları yapan çömlek ustaları, günümüzde daha çok süs eşyası şeklinde yapılar ortaya koyuyor. Pişirilebilir kil ve toprak karışımından yapılan çömlek, testi, çanak gibi ürünlerle bir döneme damga vuran çömlekçilik, teknolojinin gelişmesi, alternatif ürünlerin çoğalmasıyla kaybolan meslekler arasına girdi. Bu işi yerinde yapan o bölgenin en ünlü ustalarından biri olan İbrahim Bardakçı 45 senedir bu işi yapmakta. Yapılan araştırma, inceleme ve kzılardan anlaşıldığına göre , Denizli-Karaağaç yöresinde testi, küp, saksı, emzikli toprak bardak, toprak çanak ve yemek pişirmede kullanılan haranı gibi topraktan mamül bütün eşyalar Kızılhisarda imal edilmiştir. Kızılhisar da imal edilen bütün toprak eşyalar ve daha ziyade su ve yemek işlerinde kullanılanları Burdur, Antalya, Elmalı, Tefenni, Tavas ,Karacasu, Bozdoğan, Çal, Çivril ve diğer pazarlara götürülüp satılmıştır.

TOPRAK KOKAN BUZ GİBİ SU…

Kızılhisar Bardağı’nın (testi) özelliği tamamen toprağından kaynaklanır. Adı üstünde kızıl renkli toptak bardağa hem renk hem de tat verir. İbrahim Bardakçı usta işin sırrını pek açıklamasa da iki farklı toprak çeşidi karıştırılarak çamur haline getirilir. Bu çamur daha sonra ustasının elinde bardak şeklini alır. İki çeşit bardak yapılır. Birincisi geniş ağızlıdır. İçerisine su konduğunda taze çam kozalağı girecek şekildedir. Bu suya farklı bir tat daha verir. İkincisi halk arasında emzikli diye tabir edilir. Suyun çıktığı nokta çeşme gibidir ve ağzına dayar kana kana bu bardaktan su içilir.

TÜRK KÜLTÜRÜ İÇİN ANLAMI BÜYÜK…

Türk Kültüründe toprak bardağın yeri çok önemlidir. Düğünlerde, tarlalarda ve cenazelerde toprak bardağın her bölgeye göre değişen anlamları vardır. Tarlaya çalışmaya giden çiftçi susadığında uzun süre geçmesine rağmen buz gibi suyu kana kana içebilir. Düğünlerde kız evinde bir bardak vardır ki onu kıran evin kızını istiyor demektir. Ayrıca “Gelin Bardağı” adı altında bir gelenekte vardır. Gelin baba evinden çıkmadan önce bardağı çıkar ve yaşayacakları eve gider. Cenazelerde de önemlidir. Vefat eden kişinin toprağa verildikten sonra bu bardak ile üzeri son kez sulanır ve yeniden içi su doldurularak vefat eden kişinin baş ucuna konur. Ola ki, vefat eden kişi susar veya melekler tarafından sorulacak sorularda zorlanırsa içsin anlamı taşır.

ESKİLER EN İYİ BARDAK SIZDIRAN BARDAKTIR DERLERDİ…

Eski insanlar “testinin iyisi su sızdıranıdır” diyerek olaya başka bir boyut kazandırırdı. Bunun sebebi ise Toprak Bardağın içerisine konan su, toprak bardağın gözeneklerinden hafif dışına sızar, bu sızan su dışarıdaki sıcak hava sebebiyle buharlaşır, o su buharlaşınca testiyi ve sonrasında suyu soğuturdu. Bu sebepten tarlada çalışan çiftçi uzun süre sonra bile buz gibi su içmenin keyfini yaşardı. Ayrıca, özlü toprak ile yapılan bardak, toprak kokusunu suya geçirir ve o suyun içimine doyum olmaz.

TOPRAK ÜRÜNLERİ DAHA SAĞLIKLI…

Bilenler için toprak ürünlerinin kullanımı daha sağlıklıdır. Örneğin toprak bardak içerisine konan su, dinlenir, kireci alır ve tatlanır. Bazen ev hanımları toprak ürünlerin içerisinde yapılan yemekleri öve öve bitiremez. Toprak kap içerisinde yapılan yoğurdun da tadına doyum olmaz. Hale toprakta yapılan Güveç. Peki ya toprak cezve içerisinde yapılan Türk Kahvesi? Kahvenin güzel kokusunun yanında ağza gelen toprak kokusu? Hele ki, o Türk Kahvesinin tadı? Kızılhisar’ın 02.09.1988 tarihinde İlçe olmasıyla birlikte Serinhisar adını almıştır. Yolunuz Denizli’ye düşerse mutlaka uğramanız gereken bir yerdir. Serinhisar sadece bardağı ile ünlü değil ayrıca Türkiye’nin Leblebi üretimin merkezidir. Ayrıca Bıçakçılıkta da ününü tüm Dünya bilir.